Tìm hiểu Sắt là gì và vai trò của Sắt đối với sức khỏe?
Cùng với Protein, Carbohydrate, chất béo, chất xơ và Vitamin, thì các loại chất khoáng là một thành phần quan trọng trong khẩu phần dinh dưỡng hàng ngày của con người, trong đó bao gồm cả nhóm khoáng chất đa lượng lẫn vi lượng như Sắt (Iron). Do đó, khi chúng ta cung cấp đủ Sắt, dù với một lượng rất nhỏ, không chỉ giúp cân bằng, cải thiện sức khỏe mà còn duy trì cơ thể luôn ở trong trạng thái khỏe mạnh. Hãy cùng với PlansbyAnhtìm hiểu Sắt là gì và vai trò của Sắt đối với sức khỏe, nên lưu ý sử dụng như thế nào để đạt hiệu quả.
Tìm hiểu Sắt là gì và vai trò của Sắt đối với sức khỏe?
Tìm hiểu Sắt là gì?
Chất Sắt (Iron) là gì?Sắt hay Iron trong tiếng Anh, thuộc nhóm kim loại, là một nguyên tố hóa học có ký hiệu là Fe và số nguyên tử là 26 trong bảng tuần hoàn, là một trong những nguyên tố phổ biến trong tự nhiên, đồng thời là một chất khoáng quan trọng và cần thiết cho sự phát triển và duy trì sức khỏe của con người. Sắt là một thành phần chính của hồng cầu và Myoglobin, hai Protein quan trọng trong cơ thể. Nếu như hồng cầu chứa heme, một phần tử chứa Sắt, giúp vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Thì Myoglobin là một loại Protein được tìm thấy trong cơ bắp, đóng vai trò lưu trữ oxy và hỗ trợ quá trình hô hấp tế bào. Ngoài ra, Sắt còn là thành phần của nhiều enzyme quan trọng trong cơ thể, đóng vai trò trong quá trình chuyển hóa năng lượng, chức năng miễn dịch và bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Một số tên gọi của Sắt được sử dụng tương đối phổ biến trong lĩnh vực hóa học, sinh học và các ngành liên quan, bao gồm: Fe, Sắt, Iron, Ferrum, Fe2+, Fe3+, FeSO4, Ferrous… tùy thuộc vào ngữ cảnh và ứng dụng cụ thể.
Cơ thể con người có thể tự tổng hợp Sắt không? Cơ thể con người không thể tự tổng hợp Sắt mà phải được cung cấp thông qua nguồn thực phẩm hàng ngày, bao gồm thịt đỏ, cá, gia cầm, trứng, đậu và các loại hạt dinh dưỡng… Lưu ý rằng, tất cả các loại khoáng chất có tính kim loại như Sắt, cho dù là cần thiết đối với sức khỏe của con người, nhưng chúng ta chỉ nên tiêu thụ với một lượng nhỏ (vi lượng) nhằm đảm bảo an toàn.
Chất Sắt có bao nhiêu loại?
Chất Sắt gồm có những loại nào? Chất Sắt được chia ra làm 02 loại chính là Sắt heme và Sắt không heme, cụ thể như sau:
Sắt heme là gì?: Sắt heme được tìm thấy trong các sản phẩm từ động vật như thịt, cá và gia cầm. Sắt heme có khả năng hấp thụ tốt hơn và được sử dụng hiệu quả hơn bởi cơ thể so với Sắt không heme.
Sắt không heme là gì?: Sắt không heme tồn tại trong thực phẩm từ nguồn thực vật như hạt, đậu, rau xanh lá và các sản phẩm từ ngũ cốc. Về sự hấp thụ, Sắt không heme không hiệu quả bằng Sắt heme, ngoài ra nhu cầu Canxi, Vitamin C cũng gây ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ Sắt không heme.
Do đó, sự kết hợp của cả Sắt heme và Sắt không heme trong chế độ ăn uống là quan trọng để đảm bảo cung cấp đủ lượng Sắt cho cơ thể. Những ứng dụng của Sắt trong các sản phẩm phục vụ cho con người và đời sống sinh hoạt, bao gồm:
Sức khỏe: Sắt là một yếu tố cần thiết cho cơ thể con người, nó tham gia vào quá trình tạo máu và vận chuyển oxy trong cơ thể, được sử dụng trong các loại thuốc bổ sung sắt để điều trị thiếu máu và bổ sung sắt cho cơ thể.
Đồ gia dụng: Sắt được sử dụng để sản xuất các đồ gia dụng như nồi, chảo, đĩa, bát, lò nướng và các dụng cụ nhà bếp khác.
Chế tạo và xây dựng: Sắt được sử dụng rộng rãi trong ngành xây dựng để tạo ra cấu trúc và kết cấu bền vững, như các khung thép, cột, dầm và vật liệu xây dựng khác.
Sản xuất và công nghiệp: Sắt là một thành phần chính trong việc sản xuất thép, hợp kim sắt, ô tô, đúc, gia dụng, điện tử và công nghiệp hàng không.
Công nghệ thông tin và viễn thông: Sắt được sử dụng trong các thiết bị điện tử và viễn thông như điện thoại di động, máy tính, thiết bị mạng và các thiết bị điện tử khác.
Nghệ thuật và trang trí: Sắt cũng được sử dụng để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật và trang trí như tượng, hình tượng, đồ trang sức, nội thất và các sản phẩm trang trí khác.
Tuy nhiên việc sử dụng Sắt trong các sản phẩm phục vụ cho con người cần tuân thủ các quy định về an toàn, với liều lượng Sắt cụ thể được xác định bởi các cơ quan quản lý.
Hình thành hồng cầu: Sắt là thành phần chính của máu, góp phần quan trọng trong quá trình hình thành hồng cầu. Hồng cầu chịu trách nhiệm vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Hỗ trợ chức năng miễn dịch: Sắt đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch, giúp tiêu diệt vi khuẩn, virus và tăng cường khả năng chống lại nhiễm trùng.
Hỗ trợ chức năng năng lượng: Sắt là một thành phần của enzyme quan trọng trong quá trình chuyển hóa, giúp cơ thể sử dụng và lưu trữ năng lượng từ thực phẩm.
Hỗ trợ chức năng não bộ: Sắt đóng vai trò quan trọng trong chức năng não bộ, hỗ trợ sự phát triển và hoạt động của các tế bào thần kinh, giúp duy trì sự tập trung, nhớ và khả năng tư duy.
Hỗ trợ quá trình tạo máu: Sắt là một thành phần cần thiết trong quá trình tạo ra các tế bào máu mới, bao gồm cả tạo ra hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
Hỗ trợ sức khỏe tâm lý: Thiếu Sắt có thể gây ra tình trạng thiếu máu Sắt và gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, thiếu tập trung và tâm trạng thất thường.
Hỗ trợ sự phát triển tế bào và mô: Sắt đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân chia tế bào và phát triển mô, bao gồm sự phát triển cơ, xương và mô liên kết.
Thiếu chất Sắt có thể gây ra bệnh gì?
Cơ thể thiếu Sắt có thể gây nên những bệnh gì? Thiếu Sắt trong cơ thể có thể gây ra nhiều vấn đề và bệnh lý, bao gồm:
Thiếu máu Sắt (Sideropenic Anemia): Đây là tình trạng thiếu Sắt nghiêm trọng nhất, khi cơ thể không có đủ Sắt để sản xuất đủ hồng cầu. Triệu chứng bao gồm mệt mỏi, suy nhược, da mờ nhợt, hoa mắt, chóng mặt, khó thở, và suy giảm khả năng tập trung.
Sự suy giảm miễn dịch: Thiếu Sắt có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, làm cho cơ thể dễ bị nhiễm trùng và khó kháng lại các bệnh tật.
Rối loạn tâm lý: Thiếu Sắt có thể gây ra tình trạng tăng động, mất ngủ, lo lắng, thiếu tập trung, giảm khả năng tư duy, và ảnh hưởng đến tâm trạng tổng thể.
Sự suy giảm hiệu suất thể lực: Thiếu Sắt làm giảm khả năng làm việc và thể lực, gây cảm giác mệt mỏi, suy nhược và không có sức lực.
Rối loạn tăng trưởng: Thiếu Sắt có thể ảnh hưởng đến sự phát triển cơ thể, đặc biệt là ở trẻ em, dẫn đến tình trạng tăng trưởng chậm, suy dinh dưỡng và sự phát triển thể chất kém.
Vấn đề về da, tóc và móng: Thiếu Sắt có thể làm cho da khô, xỉn màu và thô ráp, rụng tóc và gây tình trạng móng giòn.
Để tránh thiếu Sắt và các vấn đề sức khỏe liên quan, quan trọng để duy trì một chế độ ăn uống cân bằng và giàu Sắt, và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng hoặc nghi ngờ về thiếu Sắt.
Thừa Sắt có thể gây ra bệnh gì?
Tình trạng thừa Sắt là gì? Tình trạng thừa Sắt hay quá tải Sắt còn được gọi là nhiễm Sắt, là tình trạng xảy ra khi nồng độ Sắt trong máu tăng lên vượt quá mức bình thường. Và tình trạng này thường xảy ra do một số nguyên nhân, bao gồm: sử dụng thuốc chứa Sắt hoặc bổ sung Sắt quá liều, rối loạn chuyển hóa Sắt, hoặc do các bệnh Thalassemia, Hemochromatosis
Cơ thể sẽ ra sao nếu thừa Sắt?Các dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang thừa Sắt thường bao gồm mệt mỏi, khó thở, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón, đau và sưng khớp, rối loạn tim mạch, da đỏ, da xám, rụng tóc, căng thẳng, khó tập trung… Và nếu như nghi ngờ cơ thể đang thừa Sắt, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Để tránh thừa chất Sắt nên làm gì? Muốn tránh gặp phải tình trạng dư thừa Sắt, bạn cần thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ, duy trì một chế độ ăn cân đối và có lối sống lành mạnh nhằm đảm bảo cân bằng Sắt trong cơ thể. Đa dạng hóa nguồn Sắt từ thực phẩm, tuân thủ liều lượng khuyến nghị và không tự ý sử dụng các loại thực phẩm bổ sung chứa Sắtmà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.
Nhu cầu chất Sắt đối với sức khỏe con người?
Con người cần bao nhiêu chất Sắt mỗi ngày để khỏe mạnh? Nhu cầu Sắt đối với sức khỏe con người có thể khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính, cường độ hoạt động và các giai đoạn đặc biệt như mang thai và nuôi con nhỏ. Sau đây là thông tin để chúng ta tham khảo về nhu cầu Sắthàng ngày đối với một số nhóm đối tượng:
Nhu cầu Sắt hàng này đối với trẻ em:
Trẻ em từ 7 tháng đến 1 tuổi: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 11 mg.
Trẻ em từ 1 tuổi đến 3 tuổi: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 7 mg.
Trẻ em từ 4 tuổi đến 8 tuổi: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 10 mg.
Nhu cầu Sắt hàng này đối với phụ nữ mang thai và cho con bú:
Phụ nữ mang thai: Nhu cầu Sắt hàng ngày tăng lên khoảng 27-30 mg trong suốt thai kỳ. Việc cung cấp đủ Sắt cho thai nhi giúp phòng ngừa thiếu máu Sắt ở mẹ và tăng cường sự phát triển của thai nhi.
Phụ nữ cho con bú: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 9-10 mg để bù đắp sự mất mát Sắt qua sữa mẹ.
Nhu cầu Sắt hàng này đối với người trưởng thành:
Nam giới từ 19 tuổi trở lên: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 8 mg.
Nữ giới từ 19 – 50 tuổi: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 18 mg.
Nữ giới từ 51 tuổi trở lên: Nhu cầu Sắt hàng ngày giảm xuống khoảng 8 mg.
Nhu cầu Sắt hàng này đối với người lớn tuổi (trên 65 tuổi):
Nam giới từ 65 tuổi trở lên: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 8 mg.
Nữ giới từ 65 tuổi trở lên: Nhu cầu Sắt hàng ngày khoảng 8 mg.
Lưu ý rằng: Các thông số về nhu cầu Sắt hàng ngày ở trên chỉ là mức đề xuất tham khảo và có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của từng cá nhân. Bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nhằm đảm bảo cung cấp đủ lượng Sắt cần thiết cho cơ thể.
Đâu là những loại thực phẩm giàu chất Sắt?
Thiếu chất Sắt nên ăn gì? Sắt là một khoáng chất thiết yếu giúp cơ thể duy trì sức khỏe ổn định. Do đó, những trường hợp có nguy cơ bị thiếu Sắt như trẻ nhỏ, thanh thiếu niên, người già và phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú nên bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày các loại thực phẩm giàu chất Sắt sau đây:
Thực phẩm động vật:
Thịt đỏ: Bò, thịt cừu, thịt heo.
Gà và gà ta.
Cá hồi, cá thu, cá mòi, cá trích.
Hải sản như sò điệp, mực, tôm, cua.
Thực phẩm thực vật:
Đậu và các sản phẩm từ đậu như đậu nành, đậu đen, đậu xanh, đậu phộng.
Quả hạch như hạnh nhân, hạt dẻ, hạt bí, hạt điều, hạt óc chó, hạt lanh và hạt chia.
Các loại rau xanh lá như rau cải, rau chân vịt.
Một số loại ngũ cốc và bánh mì chứa Sắt cũng có thể được bổ sung.
Thực phẩm cung cấp Sắt hấp thụ tốt:
Các loại thực phẩm giàu Vitamin C như cam, quýt, kiwi, thơm, xoài, dưa hấu, đào, ớt, cà chua. Vitamin C giúp cải thiện hấp thụ Sắt từ thực phẩm.
Các loại thực phẩm giàu chất xơ như lúa mạch, yến mạch, rau xanh lá, trái cây, các loại đậu và hạt như đậu phộng, hạt dẻ, hạt chia.
Khi bổ sung Sắt vào chế độ ăn, cần chú ý rằng Sắt dễ hấp thụ (Sắt heme) có trong nguồn thực phẩm động vật, còn Sắt trong nguồn thực phẩm thực vật (Sắt non-heme) khó hấp thụ. Ngoài ra, việc kết hợp Sắt với Vitamin C và chất xơ có thể tăng khả năng hấp thụ Sắt trong cơ thể.
Làm sao để bổ sung chất Sắt đúng và an toàn?
Đâu là những lưu ý quan trọng khi bổ sung chất Sắt? Khi bổ sung Sắt, có một số điểm cần lưu ý nhằm đảm bảo hấp thụ và sử dụng Sắt trong cơ thể một cách hiệu quả:
Nên kết hợp Sắt với Vitamin C: Sắt sẽ được hấp thụ tốt hơn nếu kết hợp với Vitamin C có trong cam, quýt, kiwi, thơm, xoài, dưa hấu, đào, ớt, cà chua.
Hạn chế uống trà và cà phê trong bữa ăn: Chất Tannin có trong trà và cà phê có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ Sắt trong cơ thể, do đó tránh sử dụng quá gần với bữa ăn.
Cẩn thận với các chất ức chế Sắt: Các chất như Canxi, chất xơ Phytate có trong ngũ cốc, hạt và chất Tannin có trong trà, cà phê, rượu vang đỏ có thể ức chế hấp thụ Sắt.
Không dùng quá liều Sắt: Việc sử dụng quá liều Sắt có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe, hãy tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Tham khảo ý kiến chuyên gia: Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và theo dõi tốt nhất, nếu cần bổ sung chất Sắt.
PlansbyAnh hy vọng thông qua việc tìm hiểu Sắt là gì và vai trò của Sắt đối với sức khỏe, sẽ giúp bạn dễ dàng lựa chọn được nguồn thực phẩm phù hợp, cân bằng hàm lượng Sắt và các chất dinh dưỡng khác. Một chế độ dinh dưỡng khoa học không những mang đến cho chúng ta một cơ thể khỏe mạnh, tinh thần sảng khoái mà còn hỗ trợ giảm cân và đẩy lùi nhiều căn bệnh lối sống nguy hiểm. Ngoài ra, cũng cần phải lưu ý một phương pháp giảm cân khoa học thường tập trung vào việc giảm mỡ chứ không phải là số cân nặng, vui lòng tham khảo thêm bài sau: Các Nguyên Tắc Giảm Mỡ Hiệu Quả & Khoa Học.
Tham khảo thêm: Danh sách các khoáng chất vi lượng, bao gồm:
Bạn đang xem trên Website của PlansbyAnh. Nội dung bài viết này là tài liệu dùng để tham khảo, bạn hãy nghiên cứu thêm từ nhiều nguồn khác nhau. PlansbyAnh xin trân trọng cảm ơn!
